BAĞIRSAKLARINIZ SIZDIRIYOR MU?
“Sızdıran/ geçirgen bağırsak” terimi son yıllarda oldukça konuşulur hale geldi. Geçirgen bağırsak sendromu, sindirim sisteminizi etkileyen bir durumdur. Sindirim sistemi; besinleri parçalayan, emilimini sağlayan, atık ürünleri uzaklaştıran ve zararlı maddelerin vücudunuza girmesini önlemek için bağırsaklarınız ve kan dolaşımınız arasında bir bariyer görevi gören birçok organdan oluşur. Bağırsaklarınızda, besinlerin ve suyun kan dolaşımınıza geçmesine izin veren sıkı bağlantılar ve küçük boşluklar bulunur. Maddelerin bağırsak duvarlarından ne kadar kolay geçtiği, bağırsak geçirgenliği olarak bilinir. Geçirgen bağırsak sendromunda, bu sıkı bağlantılar gevşer ve potansiyel olarak bakteri, toksinler ve sindirilmemiş gıda parçacıkları gibi zararlı maddelerin kan dolaşımınıza girmesine izin verir. Bunun yaygın inflamasyonu tetiklediği ve bir bağışıklık reaksiyonunu uyardığı düşünülmektedir. Çalışmalar artan bağırsak geçirgenliğinin; tip 1 diyabet, çölyak hastalığı gibi çeşitli otoimmün hastalıklar ve migren, otizm, gıda hassasiyetleri, cilt rahatsızlıkları, beyin sisi ve kronik yorgunluk gibi çeşitli durumlarla bağlantılı olabileceğini göstermiştir.
Geçirgen Bağırsak Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
- Antibiyotikler, mide koruyucu olarak kullanılan antiasitler, antidepresanlar bağırsak bariyerine zarar vererek geçirgenliği artırmaktadır.
- Özellikle genetiği değiştirilmiş gıdalar, gıda katkı maddeleri, işlenmiş gıdalar (sucuk, salam, sosis vb.), alkol, şeker, glüten, kazein (süt ve ürünlerinde bulur) ve lektin (tahıllarda ve kuru baklagillerde) bağırsak duvarında hasara yol açabilmektedir.
- Çevre; besinlerin yerini alan, enzimatik süreçleri bozan, DNA’ya hasar veren kimyasallar ve toksinlerle gittikçe kirlenmektedir. Çevre kirleticiler, ağır metaller, tarım ilaçları, kozmetikler, temizlik ürünleri de bağırsağımıza zarar veren çevresel durumlardandır.
- Omega 3/ omega 6 yağ asidi oranındaki dengesizlik tehlikelidir. Omega 6 yağ asidinin fazlası enfeksiyonu tetikleyen süreçlere eşlik etmektedir. Bu nedenle omega 3 alımı arttırılmalıdır.
- Kronik stres bağırsak geçirgenliğini etkileyen en önemli etkenlerdendir. Stres durumunda bağışıklık baskılanır, sindirim yavaşlar. Stres bağırsak iltihabına da yol açabilir.
Nasıl Beslenilmeli? Öncelikle yararlı bağırsak bakterilerinin büyümesine yardımcı olan besinler açısından zengin bir diyet ile işe başlamalıyız.
- Sebzeler: Brokoli, Brüksel lahanası, lahana, roka, havuç, kabak, pancar, pazı, ıspanak, zencefil, mantar…
- Fermente sebzeler: Kimchi, lahana turşusu, tempeh ve miso.
- Meyve: Hindistan cevizi, üzüm, muz, yaban mersini, ahududu, çilek, kivi, ananas, portakal, mandalina, limon, misket limonu, çarkıfelek meyvesi, papaya, avokado…
- Filizlenmiş tohumlar: Chia tohumu, keten tohumu…
- Glutensiz tahıllar: Karabuğday, amaranth, pirinç, sorgum, teff ve glutensiz yulaf.
- Sağlıklı yağlar: Avokado yağı, hindistancevizi yağı, sızma zeytinyağı, Ghee-Sade yağ.
- Etler: Organik yağsız tavuk, hindi, balık ve deniz ürünleri.
- Balık: Somon, ton balığı, ringa balığı ve diğer omega-3 yağ asidi açısından zengin balıklar.
- Otlar ve baharatlar: Tüm otlar ve baharatlar.
- Kültürlü süt ürünleri: Kefir, yoğurt
- İçecekler: Kemik, tavuk ve balık suyu, yeşil çay, hindistan cevizi sütü, sirke, su ve kombucha.
- Yağlı tohumlar: Fıstık, badem ve fındık sütü gibi fındık bazlı ürünler dahil çiğ fındık
Bağırsak sağlığını koruyacak menü; meyve, sebze ve yağsız protein açısından zengin olmalıdır. Lahana turşusu gibi fermente sebzeler veya kültürlü süt ürünleri, sağlıklı yağlar ve yağsız, işlenmemiş, organik etler de sağlıklı bağırsak bakterisi kaynağı oldukları için mükemmel besinlerdir.
UZMAN DİYETİSYEN İREM YILDIZ