HER YÖNÜYLE KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ
Dünya nüfusuna bağlı olarak su kaynaklarının önemi ve sudaki organizmaların besin kaynağı olarak tüketimi her geçen gün artmaktadır. Kabuklu deniz ürünleri (karides, kerevit, yengeç, ıstakoz, istiridye, deniztarağı) uzun yıllardır farklı şekillerde hazırlanıp tüketilmektedir. Kabuklu deniz ürünleri çeşitli vitamin ve mineraller, özellikle sindirilebilir proteinler ve esansiyel amino asitler içerir. Genellikle tüketim için güvenli bir besin kaynağı olmasına rağmen, çeşitli habitatlara maruz kalmaları, suyun istiridye ve midye gibi organizmalar tarafından filtrelenmesi ve sağlıksız tarım uygulamaları nedeniyle bazen sağlık açısından risk oluşturabilirler. Çevresel tehlikeler, başta patojen organizmalar olmak üzere canlılar üzerinde olumsuzluklara ve hatta ölüme neden olan faktörleri içermektedir. Kabuklu deniz ürünleri en yaygın gıda alerjenlerinden biridir ve ağır metaller içerebilir.
BESİNSEL YÖNÜ: Kabuklu deniz ürünleri düşük kalorilidir ve protein, sağlıklı yağlar ve birçok mikro besin açısından zengin kaynaklardır. İçerdiği yağın çoğunluğu çeşitli sağlık yararları sunan omega-3 yağ asitleri formundadır. Dahası demir, çinko, magnezyum ve B12 vitamini açısından zengindir. Örneğin, 85 gr istiridye tükettiğinizde günlük almanız gereken çinko miktarının neredeyse %100'ünü almış olursunuz. Kabuklu deniz canlılarının en besleyici olduğu pişirme yöntemi buharda pişirmedir. Panelenmiş veya kızartılmış kabuklu deniz ürünleri ek kalori, rafine karbonhidratlar, ilave tuz gibi sağlıksız bileşenler içerebilir.
KALBE ETKİSİ: Kabuklu deniz ürünleri, omega-3 yağ asitleri ve B12 vitamini de dahil olmak üzere kalp sağlığını geliştirebilecek besinlerle doludur. Kabuklu deniz hayvanlarından elde edilen omega-3’ü tüketmenin daha düşük kalp hastalığı riskiyle bağlantılı olmasının nedeni enfeksiyon önleyici etkilere sahip olmasıdır. Çin'de 18.244 birey üzerinde yapılan bir araştırmada, haftada 200 gramdan fazla omega-3 bakımından zengin kabuklu deniz ürünleri tüketenlerin, 50 gramdan az tüketenlere kıyasla kalp krizinden ölme olasılığının %59 daha az olduğu tespit edilmiştir.
BEYNE ETKİSİ: Kabuklu deniz ürünlerinde bulunan ve kalbinize iyi gelen besinler aynı zamanda beyin sağlığı için de hayati öneme sahiptir. Birçok çalışmada, çocuklarda beyin gelişimi ve yetişkinlerde sağlıklı beyin fonksiyonu ile ilgili risk faktörlerinin B12 vitamini ve omega-3'ün yetersiz kan seviyelerini olduğu belirlenmiştir.
BAĞIŞIKLIĞA ETKİSİ: Bazı kabuklu deniz ürünleri türleri bağışıklık sistemini güçlendiren çinko ile yüklüdür. Bu mineral vücudunuzun bağışıklık savunmasını oluşturan hücrelerin geliştirilmesi için gereklidir. Aynı zamanda bir antioksidan görevi görerek iltihaptan kaynaklanan hasarlara karşı koruma sağlar. 90 yaşın üzerindeki 62 sağlıklı yetişkin üzerinde yapılan bir araştırma, çinko eksikliğinin bazı bağışıklık hücrelerinin azalmış aktivitesiyle ilişkili olduğunu bulmuştur.
DEZAVANTAJI- AĞIR METAL BİRİKİMİ: Kabuklu deniz hayvanları çevrelerinden cıva veya kadmiyum gibi ağır metalleri biriktirebilir. İnsanlar ağır metalleri vücuttan atamazlar. Zamanla bu bileşiklerin vücutta birikmesi organ hasarına ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Bir çalışma, bazı bölgelerdeki kabuklu deniz hayvanlarının, insan alımı için önerilen günlük limitin iki katı kadmiyum düzeyleri içerebileceğini tespit etmiştir.
DEZAVATAJ- BESİN KAYNAKLI HASTALIK: Kabuklu deniz canlılarından kaynaklanan gıda zehirlenmesi, çevrelerindeki bakteri, virüs veya parazitlerden kaynaklanabilmektedir. Deniztarağı, istiridye ve midye gibi yumuşakçalar, 1973'ten 2006'ya kadar ABD'de deniz ürünleriyle ilişkili gıda kaynaklı hastalık vakalarının %45'inden fazlasını oluşturmuştur. Patojenler çiğ kabuklu deniz hayvanlarında ve yanlış soğutulmuş kabuklu deniz ürünlerinde çoğalır. Bu nedenle kabuklu deniz hayvanlarının uygun şekilde saklanması ve pişirilmesi, gıda kaynaklı hastalıkları önlemenin etkili bir yoldur.
DEZAVATAJ- ALERJİK REAKSİYONLAR: Kabuklu deniz ürünleri en büyük besin alerjenlerinden biridir. Bazı durumlarda kabuklu deniz ürünleri alerjisi olan kişiler, acil tedavi gerektiren hayatı tehdit eden anafilaktik şok yaşayabilirler.