Burun
Gogol'ün enfes öykülerinden biridir Burun.
Memurun biri sabah kalkar ki burnu yok!
Burun sahibinden ayrılıp kendisi bir birey olmuştur!
Petersburg sokaklarında bir subay edasıyla gezer Burun.
Havalıdır.
Cakalıdır.
Üstelik dindardır, kiliseye bile gider!
*
Gogol şüphesiz bu öyküde fantastik kurgu peşinde değildi.
Bir insan organı olan burunun insandan ayrılıp kendi başına bir birey olması kurgusuyla aslında Rus memur sınıfının kibirli, burnu havada halini hicvediyordu.
*
Bizim edebiyatımızda Gogol düzeyinde hiciv yazarları yok, bizden bir Burun öyküsü çıkmamış ama burun ile ilgili çok atasözü, deyim çıkmış dilimizden.
*
Mesela kibirli kişiye ne deriz?
Burnu büyük...
Başka?
Burnu havada…
*
Kibirli, kendinden başka kimseyi beğenmeyen, herkesi eleştiren kişiye ne deriz?
Burun kıvırdı.
Başka?
Burnunun ucuyla baktı...
*
Burun, kibirli olmayı anlatmakta kullanılan bir organ olduğuna göre, Gogol, bir burunu insan yüzünden alıp Petersburg sokaklarında Bay Burun olarak gezdirmekte haksız mı?
*
Mersin hafta sonunda Uluslararası Narenciye Festivali’ne ev sahipliği yaptı.
On binlerce insan gezdi, eğlendi, güzel vakit geçirdi.
*
Festival dediğin zaten bu değil mi?
Eğlenirsin.
Yörene özgü ürünü tanıtırsın.
Bitti.
Daha ne olsun?
*
Festivalin yapıldığı 2 gün boyunca Mersin'de bolca Bay ve Bayan Burun da gördüm.
Festivale burun kıvıranlar...
Burnunun ucuyla bakanlar...
Burnu anadan babadan büyükler...
Burnu sonradan büyümüşler...
Yok olmamış, yok çok kötü, yok çok berbat, yok ben olsam şöyle yapardım, yok şunu yapın, yok bunu yapın.
Teklif çok.
Fakat yapılan tekliflerin hepsi, eleştirdikleri, beğenmedikleri festivalin içeriğinden farksız.
Mevcut festival Ali Veli diyor.
Bunlar Veli Ali diyor.
Bir de havalı civalı, bir de üstten bakışla bakmaları, öneri sunmaları var ki, sanki Amerika’yı keşfediyorlar.
Önerdiklerinin çoğu zaten festivalde var ama Bay ve Bayan Burun festivale gelmeye tenezzül etmediği için bilmiyor.
*
Şehir öyle ya da böyle bir festival yapmış.
İnsanlar gezmiş, eğlenmiş, narenciye konusunda farkındalık yaratılmış, ürün tanıtılmış daha ne olsun?
Bay ve Bayan Burun ne bekliyor mesela...
Festival başlar başlamaz Mersin'e dolar mı yağsın?
Festival başlar başlamaz narenciye bahçelerinin apartman olması tık diye kesilsin mi?
Festival başlar başlamaz Mersin Dubai gibi mi olsun?
Ney bekliyor Bay ve Bayan Burun?
*
Gogol Rus edebiyatının dehasıydı.
İnsanlığın ortak çiçek bahçesine onlarca eser bıraktı, Bay Burun'u bıraktı.
Festival günü, Gogol'ün vatandaşı olan Ruslara baktım.
Güneşin ve narenciyenin tadını çıkarıyorlardı.
Deniz kokusunun, deniz manzarasının tadını çıkarıyorlardı.
Çeşit çeşit yemeklerin, tatlıların tadını çıkarıyorlardı.
Güneş, narenciye, deniz, eğlence, lezzet...
Bir Rus, sadece bir Rus değil bir insan bir festivalden başka ne beklerdi ki?
*
Bizim Bay ve Bayan Burunlara baktım.
Kibrinden, kendi memleketindeki festivali yabancı gibi izliyordu.
"Şuna bak her yer yabancı" diyordu Bay Burun.
"Her yere oturmuşlar, oturacak yer yok" diyordu Bayan Burun.
*
Burunlarının esiri olmamış Türkiye vatandaşları, Suriye vatandaşları, Rusya vatandaşları, Ukrayna vatandaşları ise oturacak yer bulmakta hiç de zorlanmıyordu, çimenlere oturup güneşin tadını çıkarıyordu.
Eğleniyordu.
Bir insan bir festivalden başka ne beklerdi ki?