KARACİĞER DOSTU BESLENME
Sağlıklı bir vücutta karaciğer; toksinleri uzaklaştırmak, sindirilebilmeleri için yağları yağ asitlerine ayıran safrayı üretmek, vitamin-mineral ve karbonhidrat depolamak gibi birçok önemli görevi üstlenmektedir. Karaciğerinizi iyi durumda tutmak, sağlığı korumak için oldukça önemlidir. Karaciğer hasarı zamanla gelişmektedir. Hepatit (iltihap) ve fibroz (yara dokusunun gelişimi) siroza yol açabilmekte ve bu da karaciğer yetmezliğine veya karaciğer kanserine neden olabilmektedir. Karaciğer hasarı; ishal, mide bulantısı, iştahsızlık, kilo (yağ ve kas) kaybı ve sıvı tutulumu semptomlarına yol açabilmektedir. Sağlıklı bir diyet bu semptomları iyileştirmeye yardımcı olacaktır.
KAHVE: Anormal karaciğer enzimlerini düşürmeye yardımcı olan kahve karaciğerinizi karaciğer yağlanmasına karşı korumaya yardımcı olabilmektedir. 2021'de yapılan bir incelemede düzenli kahve tüketiminin, alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması gelişme riskini azalttığı ve karaciğer yağlanması teşhisi konulan bireylerde karaciğer fibrozunun ilerleme riskini azalttığı tespit edilmiştir. Araştırmalar, kahve içmenin kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde siroz veya kalıcı karaciğer hasarı riskini azaltmaya yardımcı olduğunu defalarca göstermiştir. Kahve ayrıca iltihabı azalmakta ve antioksidan glutatyon düzeylerini artırmaktadır.
YEŞİLLİKLER: Ispanak ve diğer yeşil yapraklı sebzelerde bulunan bileşikler, karaciğer yağlanması hastalığına karşı savaşmaya yardımcı olmaktadır. 2021'de yapılan bir araştırma ıspanak yemenin, içerisinde bulunan nitrat ve farklı polifenoller nedeniyle alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması riskini azalttığını belirlemiştir. İlginç bir şekilde pişmiş ıspanak böyle olumlu sonuçlar vermediğinden çalışmada çiğ ıspanağa odaklanılmıştır. Bunun nedeni, ıspanağın (ve diğer yeşil yapraklı sebzelerin) pişirilmesinin polifenolik içeriğin ve antioksidan aktivitenin azalmasına neden olabilmesi olabilir.
BALIK: Somon, sardalye, ton balığı ve alabalık gibi yağlı balıklar yüksek omega-3 içermektedir. Araştırmalar omega-3’ün karaciğer yağını azaltarak, iyi (HDL) kolesterolü artırarak ve trigliserit seviyelerini düşürerek karaciğer yağlanması olan kişilere fayda sağlayabileceğini öne sürmektedir. Omega-3 yağlarının omega-6 yağlarına oranı da önemlidir. Çok yüksek bir omega-6/omega-3 oranı karaciğer hastalığının gelişimini teşvik edebilmektedir. Bu nedenle, omega-6 yağ alımını azaltmak ve omega-3 alımını artırmak daha sağlıklı olacaktır.
DİKENLİ İNCİR: Hayvanlar üzerinde yapılan bir araştırmada, karaciğere zararlı olduğu bilinen bir pestisit ile dikenli incir aynı anda tüketildiğinde; dikenli incirin enzim ve kolesterol seviyelerini normalleştirmeye yardımcı olduğu belirlenmiştir.
YABAN MERSİNİ VE KIZILCIK: Meyvelere ayırt edici renklerini veren antioksidanlar olan antosiyaninler içermektedirler. Yapılan bir çalışmada yaban mersini ve kızılcığı 21 gün boyunca tüketmek karaciğeri hasardan korumuştur. Başka bir çalışma, yaban mersini içinde yaygın olarak bulunan antioksidan türlerinin sıçanların karaciğerlerinde lezyon ve yara dokusu gelişimi olan fibroz oluşumunu yavaşlattığını belirlemiştir.
YULAF EZMESİ: Yulaf ezmesi gibi tam tahıllı, lif açısından zengin besinler karaciğer yağlanması ile ilişkili hastalık riskini azaltmaktadır. Ek olarak çalışmalar, yulaf gibi yüksek lifli besinler açısından zengin besleyici bir diyetin trigliserit düzeylerini düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir.
ZERDEÇAL: Zerdeçaldaki aktif bileşen olan kurkumin, karaciğer yağlanması olan kişilerde karaciğer hasarı belirteçlerini azaltmaktadır. Araştırmalar zerdeçalın karaciğer yağlanması olan kişilerde anormal derecede yükselen iki enzim olan serum alanin aminotransferaz (ALT) ve aspartat aminotransferaz (AST) düzeylerini azaltabileceğini göstermektedir.
UZMAN DİYETİSYEN İREM YILDIZ