ELVAN PEHLİVAN
Uzmanlara göre, ergenlik döneminde ebeveynlerin tutumu, gencin hem duygusal hem de davranışsal gelişimini yönlendiriyor. Uzman Klinik Psikolog Solin Arap’a göre bu süreçte çocuğunuza karşı dengeyi kurmak çok önemli. Arap, “Ergenlik dönemi, bireyin çocukluktan yetişkinliğe geçiş yaptığı, kimlik arayışlarının yoğunlaştığı bir evredir. Bu dönemde gençler hem kendi benliklerini keşfetmeye çalışır hem de yaşamın getirdiği yeni sorumluluklarla yüzleşirler. Ancak sorumluluk bilincinin gelişimi, yalnızca gencin bireysel çabalarıyla açıklanamaz; en temel belirleyici, aile içindeki anne-baba tutumlarıdır” dedi.
DENGELİ VE DEMOKRATİK BİR EBEVEYN TUTUMU SERGİLEMEK ÇOK ÖNEMLİ
Çocuğun sorumlulukla ilk ev ortamında tanıştığını dile getiren Arap, çocuklara küçük sorumluluklar verilmesi gerektiğini söyledi. Arap, “’Kendi yatağını toplamak’, ‘derslerini takip etmek’ ya da ‘ev işlerinde küçük görevler almak’ gibi davranışlar, sorumluluk bilincinin ilk adımlarıdır. Eğer anne-baba bu süreçte çocuğun yapabileceklerini sürekli üstlenir, onun yerine kararlar alırsa; gençlik dönemine gelindiğinde birey kendi sorumluluğunu almakta zorlanır. Aksine, çocuğun çabasını destekleyen, hata yapmasına izin veren ve başarılarını takdir eden ebeveynler, ergenin sorumluluk bilincini güçlendirir. Özellikle ergenlik döneminde sık görülen sorumluluktan kaçış ya da erteleme davranışlarının altında, çoğu zaman ya aşırı koruyucu ya da aşırı baskıcı aile tutumları bulunur. Koruyucu aileler çocuğun üzerine fazlasıyla düşerken, baskıcı aileler sorumlulukları bir yük gibi dayatır. Her iki uç yaklaşım da gencin özgüvenini zedeler. Oysa dengeli ve demokratik bir ebeveyn tutumu, gence hem seçim yapma hakkı tanır hem de yaptığı seçimin sonucunu üstlenme fırsatı sunar” diye konuştu.
“ÇOCUĞUNUZUN GELECEKTE SORUMLULUK SAHİBİ OLMASINI İSTİYORSANIZ, BUGÜN ONA ALAN AÇIN”
Anne babanın çocuğuna karşı yaklaşımının yalnızca bugünü değil gencin geleceğini de şekillendirdiğini belirten Arap, “Sorumluluk bilinci gelişmiş bir ergen, ileride hayatın farklı alanlarında karşılaştığı görevleri üstlenmekte zorlanmaz. Akademik başarıdan meslek hayatına, sosyal ilişkilerden aile kurmaya kadar pek çok alanda, “sorumluluk almak” bir temel taş işlevi görür. Dolayısıyla anne-babanın çocuğuna karşı sergilediği yaklaşım, yalnızca bugünü değil, gencin yarınlarını da şekillendirir. Sözlerimi bir davetle bitirmek isterim: Çocuğunuzun gelecekte ayakları üzerinde durabilen, kendi kararlarını verebilen, sorumluluk sahibi bir birey olmasını istiyorsanız, bugün ona alan açın. Onu dinleyin, kararlarına saygı duyun ve sorumluluklarını üstlenmesine fırsat tanıyın. Çünkü sorumluluk, emanet edilemez; yalnızca deneyimlenerek öğrenilir” ifadelerini kullandı.